У разнастайных стылях беларускіх цэркваў, замкаў, палацаў і крэпасцей адлюстраваны ўплыў як усходняй, так і заходняй культуры
Беларуская архітэктура праз стагоддзі
Нягледзячы на складаную гісторыю, поўную войнаў і разбурэнняў, многія архітэктурныя каштоўнасці Беларусі захаваліся.
Найбольш старадаўнія збудаванні ў Беларусі адносяць да сярэдневякоўя.
Розныя напрамкі ў мастацтве і рэлігіі паўплывалі на фарміраванне архітэктуры Беларусі. У краіне можна знайсці ўзоры раманскага стылю і готыкі, барока і класіцызму, мадэрна і эклектыкі.
Архітэктура Брэсцкай вобласці
Брэсцкая крэпасць, пабудаваная ў 30-я гг. XIX стагоддзя, – галоўная архітэктурная славутасць Брэста.
Акрамя таго, у горадзе шмат цікавых помнікаў архітэктуры, сярод якіх:
-
Сімяонаўская царква, помнік архітэктуры псеўдарускага стылю (1865)
-
Крыжаўзвіжанскі касцёл, помнік архітэктуры позняга класіцызму (1856)
-
Чыгуначны вакзал, помнік архітэктуры псеўдарускага стылю (1886)
Сярод архітэктурных помнікаў, якія захаваліся ў Брэсцкай вобласці:
-
Камянецкая вежа (Белая вежа), помнік абарончага дойлідства (XIII)
-
Касцёл Карла Барамеуша ў г. Пінску, помнік архітэктуры барока (XVIII)
-
Палац Бутрымовіча ў г. Пінску, помнік архітэктуры позняга барока (1784–90)
-
Палацавы комплекс у г.п. Ружаны (XVII – XVIII)
-
Косаўскі палац, помнік архітэктуры з элементамі класіцызму (XIX)
Архітэктура Гомельскай вобласці
Асноўная выдатная мясціна горада Гомеля - палацава-паркавы ансамбль, цэнтрам якога з'яўляецца палац Румянцавых-Паскевічаў, помнік архітэктуры класіцызму (1799–1819).
Сярод захаваных архітэктурных выдатных мясцін Гомельскай вобласці:
-
Мазырскі касцёл і манастыр бернардзінцаў, помнік архітэктуры барока (1648)
-
Мазырскі манастыр цыстэрцыянак (1743-45)
-
Петрыкаўская Мікалаеўская царква, помнік архітэктуры псеўдавізантыйскага стылю (2-я палавіна XIX)
-
Чачэрская ратуша, помнік архітэктуры класіцызму (2-я палавіна XVIII)
Архітэктура Гродзенскай вобласці
Сярод унікальных архітэктурных помнікаў Гродна:
-
Барысаглебская (Каложская) царква, помнік старажытнарускай архітэктуры (2-я палавіна XII)
-
Каралеўскі палац, помнік архітэктуры ракако (1734–51)
-
Касцёл Св. Францыска Ксаверыя, помнік архітэктуры барока (канец XVII – XVIII)
-
Манастыр францысканцаў, помнік архітэктуры барока (XVIII)
У Гродзенскай вобласці захаваліся старадаўнія замкі. Самыя вядомыя з іх:
-
Мірскі замак, уключаны ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА – адзін з самых вядомых замкаў Беларусі, выдатны ўзор абарончага дойлідства (XVI)
-
Лідскі замак (XIV – XV)
У ліку культавых помнікаў:
-
Свята-Міхайлаўская царква ў в.Сынковічы (Зэльвенскі раён), помнік абарончага дойлідства з рысамі готыкі (XV – пачатак XVI)
-
Царква-крэпасць у в. Мураванка (Шчучынскі раён), помнік абарончага дойлідства (пачатак XVI)
-
Свята-Успенскі Жыровіцкі манастыр (XVII – XVIII)
Архітэктура Мінска і Мінскай вобласці
Горад Мінск у гады Другой Сусветнай вайны быў разбураны практычна поўнасцю. Але і тут захаваліся і былі адноўлены ў пасляваенны перыяд цікавыя помнікі архітэктуры, сярод якіх:
-
Петрапаўлаўская царква, помнік архітэктуры з элементамі рэнесансу і барока (1612–1620)
-
Архікафедральны касцёл Прасвятой Дзевы Марыі (2-я палавіна XVII – пачатак XVIII)
-
Царква Аляксандра Неўскага, помнік архітэктуры рэтраспектыўна-рускага стылю (1898)
-
Кальварыйскі касцёл, помнік архітэктуры неаготыкі (XIX)
-
Касцёл святых Сымона і Алены (Чырвоны касцёл), помнік архітэктуры неаготыкі з рысамі мадэрна (1908–1910)
Асноўнымі выдатнымі мясцінамі Мінскай вобласці з'яўляюцца архітэктурныя помнікі Нясвіжа, сярод якіх:
-
Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс (XVI – XIX)
-
Нясвіжскі касцёл Божага Цела, помнік архітэктуры барока (1584-93)
-
Слуцкая брама, помнік архітэктуры барока (XVII – XVIII)
Сярод вядомых архітэктурных помнікаў рэгіёну:
-
Касцёл бернардзінцаў у Будславе (Мядзельскі раён), помнік архітэктуры барока (XVIII)
-
Уваскрасенскі сабор у Барысаве, помнік архітэктуры псеўдарускага стылю (1874)
-
Спаса-Праабражэнская царква ў г.Заслаўе (2-я палавіна XVI – пачатак XVII)
Архітэктура Магілёўскай вобласці
Сярод захаваных архітэктурных помнікаў старадаўняга беларускага горада Магілёва:
-
Мікалаеўская царква, помнік архітэктуры барока (1669–72)
-
Станіслаўскі касцёл, помнік архітэктуры барока (1738–52)
-
Архіепіскапскі палац, помнік архітэктуры класіцызму (1780-я гады)
-
Магілёўская ратуша (XVII – XX)
Магілёўскай вобласці:
-
Шклоўская ратуша, помнік архітэктуры класіцызму (канец XVIII)
-
Праабражэнская царква ў Шклове, помнік архітэктуры неарускага стылю (пачатак XX)
-
Свята-Троіцкая царква ў Быхаве, помнік драўлянага дойлідства (сярэдзіна XIX)
-
Сінагога ў Быхаве, помнік архітэктуры позняга рэнесанса (сярэдзіна XVII)
-
Бабруйская крэпасць, помнік абарончай архітэктуры (1-я палавіна XIX)
-
Быхаўскі замак, помнік палацава-замкавай архітэктуры (канец XVI – пачатак XVII)
-
Палац у Жылічах (Кіраўскі раён), помнік архітэктуры класіцызму (1830-я гады)
Архітэктура Віцебскай вобласці
Цэрквы і касцёлы Віцебскай вобласці адлюстроўваюць розныя стылі храмавай архітэктуры. У Віцебску захаваліся:
-
Благавешчанская царква, помнік старажытнарускай архітэктуры (сярэдзіна XII)
-
Казанская царква, помнік архітэктуры з элементамі барока і ранняга класіцызму (1760)
-
Варварынскі касцёл, помнік архітэктуры неараманскага стылю (1785)
У беларускім горадзе Полацку захаваліся старажытныя архітэктурныя выдатныя мясціны:
-
Сафійскі сабор, помнік архітэктуры XI – XVIII стст. З'яўляецца адным з трох старажытнарускіх храмаў, прысвечаных Святой Сафіі, – два іншыя знаходзяцца ў Кіеве і Ноўгарадзе
-
Спаса-Ефрасіннеўская царква, помнік старажытнарускай архітэктуры (1152–61). На ее сценах і калонах захаваліся унікальныя старадаўнія фрэскі
Арыгінальныя помнікі храмавай архітэктуры Віцебскай вобласці:
-
Касцёл Св. Іаана Хрысціцеля ў в.Камаі (Пастаўскі раён), помнік, які спалучае прыёмы і формы абарончага дойлідства, архітэктуры готыкі і рэнесанса (1603-06)
-
Храм у в.Сар'я (Верхнядзвінскі раён), помнік архітэктуры неаготыкі (1852–57)